Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Chăm sóc nuôi dưỡng dê con từ sơ sinh đến cai sữa (90 ngày tuổi)

1. Giai đoạn bú sữa đầu (từ sơ sinh đến 15 ngày tuổi)

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Chăm sóc và nuôi dưỡng dê con từ sơ sinh đến khi cai sữa (90 ngày tuổi) là một quá trình quan trọng và đầy kỹ năng. Giai đoạn bú sữa đầu (từ sơ sinh đến 15 ngày tuổi) đặc biệt quan trọng để đảm bảo sức đề kháng và phát triển của dê con.

Sau khi dê con mới đẻ, chúng cần được chăm sóc kỹ lưỡng. Đầu tiên, lau khô dê con, cắt rốn và đặt chúng vào ổ lót bằng rơm rạ để giữ ấm. Đây cũng là lúc quan trọng để dê con bú sữa đầu của mẹ trong vòng 20-30 phút đầu. Sữa của mẹ trong những ngày đầu chứa đầy dinh dưỡng và kháng thể, giúp dê con phát triển và kháng lại các vấn đề về tiêu hóa.

Nếu dê con mới đẻ không thể bú, bạn cần vắt sữa đầu và cho dê con bú bằng bình 3-4 lần mỗi ngày. Trong giai đoạn này, dê con còn yếu đuối, nên hướng dẫn chúng bú đều cả hai vú của mẹ để tránh viêm vú cho mẹ dê và đảm bảo rằng dê con có đủ sữa để bú.

Trong trường hợp bạn muốn hủy sừng dê con trong giai đoạn này, cần thực hiện thao tác cẩn thận. Sử dụng thanh sắt có đầu phẳng đường kính khoảng 1,0 cm, nung đỏ và thực hiện quá trình hủy sừng một cách an toàn. Đảm bảo rằng dê con được kiểm soát thật tốt để tránh tai nạn cho cả dê và người thực hiện quá trình này.

2. Trong giai đoạn từ 15 ngày đến 45 ngày

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Sau khi dê con đã vượt qua giai đoạn đầu tiên của việc bú sữa, chúng ta cần tách dê con ra khỏi dê mẹ để tiến hành vắt sữa của dê mẹ. Quá trình vắt sữa nên được thực hiện hai lần mỗi ngày, vào buổi sáng và buổi chiều, đặc biệt là với những dê có sản lượng sữa trên 1 lít.

Dê con sẽ được bú sữa mẹ ngay sau khi vắt sữa, đảm bảo rằng tất cả sữa của dê mẹ được sử dụng hết. Dê con sẽ tiếp tục bú thêm 300-350 ml (2-3 lần/ngày), đảm bảo rằng tổng lượng sữa mà chúng bú được trong một ngày nằm trong khoảng 400-600 ml/con.

Dê cho sữa dưới 1 lít/ngày, việc tách dê con ra khỏi dê mẹ ban đêm và tiến hành vắt sữa chỉ cần thực hiện một lần mỗi ngày vào buổi sáng. Trong trường hợp này, dê con sẽ tiếp tục bú sữa mẹ trong suốt cả ngày mà không cần bổ sung sữa mẹ bằng bình.

3. Trong giai đoạn từ 46-90 ngày

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Ở giai đoạn này, dê cần tiêu thụ khoảng 600 ml sữa ban đầu, sau đó giảm dần xuống còn 400 ml sữa/con/ngày, được chia thành 2 lần.

Từ khi dê con đạt 11 ngày tuổi, bạn nên bắt đầu tập cho chúng ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa như chuối chín, bột ngô, bột đỗ tương rang, và đặc biệt là lá cỏ non và thức ăn khô sạch. Từ 24-45 ngày tuổi, dê con cần được cho ăn 30-35g thức ăn tinh bột.

Trong giai đoạn từ 46-90 ngày tuổi, lượng thức ăn tinh bột cần được tăng lên khoảng 50-100g. Lượng thức ăn tinh bột nên được tăng dần đến khi dê con đủ 3 tháng tuổi, lúc đó chúng sẽ tự ăn và không còn cần dùng sữa mẹ. Đảm bảo rằng dê con có đủ nước sạch cần thiết cho cơ thể.

Đối với dê con có triệu chứng còi cọc hoặc suy dinh dưỡng, cần phải bổ sung thêm premix khoáng và vitamin hoặc xem xét loại bỏ những dê đực không đủ tiêu chuẩn giống để tránh lãng phí. Trong giai đoạn này, việc chăm sóc dê con cần phải được thực hiện kỹ lưỡng để tránh suy dinh dưỡng và đối phó với các vấn đề thường xảy ra như tiêu chảy, ghẻ, cảm lạnh và một số bệnh khác.

4. Chăm sóc dê con

Hãy duy trì chuồng trại của dê luôn khô ráo và sạch sẽ bằng cách thường xuyên quét dọn. Dê con cần được thúc đẩy vận động ở các khu vực chăn thả gần chuồng. Trong giai đoạn từ sơ sinh đến khi cai sữa, không nên để dê con chăn thả xa mẹ.

5. Giai đoạn sơ sinh – cai sữa

Giai đoạn sơ sinh – cai sữa đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt. Dê con theo mẹ có thể mắc bệnh đường hô hấp do tác động của thời tiết lạnh. Hãy đảm bảo rằng chuồng trại có đủ ấm và sạch sẽ, đặc biệt là ổ nơi dê con nằm. Bệnh viêm loét miệng truyền nhiễm cũng có thể xảy ra và lây lan nhanh chóng trong giai đoạn này. Nếu phát hiện triệu chứng bệnh, hãy ngay lập tức cách ly dê con và tiến hành điều trị. Rửa sạch vùng loét bằng cồn iod 10% và sử dụng thuốc mở kháng sinh để điều trị bệnh.

Chăm sóc và nuôi dưỡng dê giống hậu bị

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Dê giống hậu bị được lựa chọn sau quá trình cai sữa dựa trên các tiêu chí quy định. Cha mẹ của dê giống này cần có năng suất cao, và dê con cũng cần phải đáp ứng một số tiêu chuẩn như không mắc bệnh, tăng trọng tốt, ngoại hình và màu lông phù hợp với giống.

Trong việc cung cấp thức ăn, dê giống hậu bị cần được cho ăn từ 2-5 kg thức ăn thô xanh mỗi ngày, tương đương với 75-80% tổng lượng thức ăn hàng ngày. Phần còn lại của khẩu phần ăn có thể bổ sung bằng thức ăn tinh bột và phụ phẩm, với lượng 0,1-0,5 kg cho dê/ngày.

Ngoài ra, việc cung cấp nước sạch cho dê, tạo điều kiện để dê có thời gian vận động khoảng 3-4 giờ mỗi ngày, và duy trì vệ sinh sạch sẽ cho sàn chuồng, nền chuồng, sân chơi, máng ăn và máng uống là rất quan trọng.

Dê đực con cần được chăm sóc riêng sau khi đạt 3 tháng tuổi, và quá trình giao phối chỉ nên thực hiện khi dê đạt từ 11-12 tháng tuổi.

Giai đoạn đầu và giai đoạn chuyển tiếp từ việc bú sữa mẹ sang việc ăn thức ăn thô có thể gặp phải các vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy và trường hợp bụng đầy hơi. Do đó, việc duy trì sự vệ sinh cho nguồn thức ăn, nước uống, sàn chuồng và sân chơi là rất quan trọng. Giai đoạn này yêu cầu cung cấp 50-80% thức ăn thô xanh, bổ sung khoáng chất như canxi và photpho, tránh làm cho dê trở nên quá mập, với lượng thức ăn dao động từ 3-7 kg cỏ xanh và 200-400 g thức ăn tinh bột/con/ngày. Hãy đảm bảo cung cấp đủ nước sạch cho dê và khuyến khích vận động, đặc biệt khi dê có tình trạng sức khỏe tốt.

Chăm sóc nuôi dưỡng dê cái sinh sản

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Phối giống cho dê cái là một quá trình quan trọng trong việc chăm sóc dê sinh sản. Để đảm bảo phối giống hiệu quả, có một số quy tắc cần tuân theo:

• Tuổi và trọng lượng của dê cái cho phối giống: Dê cái nên có độ tuổi từ 7-9 tháng và trọng lượng từ 19-20 kg khi lần đầu tham gia phối giống.
• Chu kỳ động dục: Chu kỳ động dục của dê kéo dài từ 19-21 ngày, với động dục thường diễn ra trong khoảng 1-3 ngày. Khi dê đang trong chu kỳ động dục, âm hộ của nó có thể sưng và màu đỏ hồng, phát ra dịch nhờn. Dê có thể kêu la nhiều hơn, bỏ ăn, và thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với dê đực. Nếu dê đang tiết sữa thì sự tiết sữa có thể giảm đột ngột.
• Quy trình phối giống: Sau khi phát hiện dê động dục, thường cần đợi từ 18-36 giờ trước khi tiến hành phối giống. Trong thực tế, việc phối giống thường được thực hiện vào buổi sáng và buổi chiều của ngày sau khi dê động dục.
• Ghi chép và theo dõi: Để theo dõi quá trình phối giống và dự định ngày dê đẻ, nên sử dụng một sổ theo dõi để ghi chép các thông tin quan trọng như ngày phối giống, kết quả phối giống, và dự định ngày dê sẽ đẻ. Thực hiện việc này giúp đỡ quá trình chăm sóc dê cái sinh sản một cách hiệu quả.

Dê cái trong thời kỳ mang thai

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Sau khi phối giống, việc xác định liệu dê đã thụ thai hay chưa có thể dựa vào việc quan sát chu kỳ động dục. Nếu đến chu kỳ động dục tiếp theo và dê không thể quay lại chu kỳ động dục bình thường (tính từ 21-23 ngày), có thể dê đã mang thai. Thời gian mang thai trung bình của dê là 150 ngày (biến động từ 145-157 ngày), vì vậy việc chuẩn bị cho quá trình đẻ nên được tiến hành trước 140 ngày.

Trong những tháng cuối của thai kỳ, nhu cầu dinh dưỡng của dê cái tăng lên đáng kể. Dê cần ăn nhiều hơn so với thời kỳ bình thường để đảm bảo thai phát triển khỏe mạnh và để dê sản xuất đủ lượng sữa cho dê con sau khi sinh.

Khi dê đang cho sữa, lượng sữa dê mẹ khai thác càng giảm khi thai kỳ tiến triển. Để bào thai phát triển tốt và tránh việc sản lượng sữa giảm đi ở các lần cho sữa sau này, việc cắt dần sữa là cách thường được áp dụng. Giảm dần số lần vắt sữa theo từng giai đoạn, ví dụ như 1 lần/ngày, sau đó 2 lần/ngày, sau đó 3 lần/ngày, và cuối cùng là cắt hoàn toàn.

Nếu dê đang mang thai lần đầu, việc xoa bóp nhẹ bầu vú có thể được thực hiện để kích thích tuyến sữa phát triển và để dê quen dần với quá trình vắt sữa sau khi sinh.

Bí quyết cách nuôi dê đẻ

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Quá trình đẻ dê cần được ở một nơi sạch sẽ, ấm áp, và yên tĩnh, nơi mà dê có đủ sự riêng tư để sinh sản. Trước khi đến ngày dê đẻ, nên giảm bớt thức ăn tinh bột ở những dê cái có sản lượng sữa cao để tránh viêm vú.

Có một số biểu hiện cho thấy dê sắp đẻ bao gồm: dê di chuyển khó khăn, thường đi đái, bầu vú và âm hộ sưng to, bầu vú căng. Khi âm hộ của dê có dịch đặc chảy thành dòng và bọc nước ối xuất hiện, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy dê sắp đẻ.

Nếu dê con gặp vấn đề khi đẻ, cần phải can thiệp để hỗ trợ. Trong trường hợp dê con bị kẹt và khó đẻ, dê mẹ thường kêu la, và bạn cần đưa tay sạch vào để đẩy thai theo chiều thuận và kéo nhẹ ra.

Sau khi dê con ra đời, dê mẹ sẽ liếm sạch con và bạn cần phải giúp lau sạch nhớt từ con, đảm bảo con khô ráo. Ngoài ra, cần phải vuốt sạch máu từ cuống rún trở ra ngoài, thắt cuống rún bằng dây chỉ khoảng 3-4 cm từ bụng và cắt phần ngoài 1-1,5 cm sát trùng bằng cồn iod 5%.

Dê mẹ sau khi đẻ xong cần được cho uống nước ấm pha muối 0,5% hoặc nước đường 5-10%. Hàng ngày, bạn cần cung cấp thức ăn thô, thức ăn xanh non, và thức ăn tinh chất lượng tốt cho dê mẹ theo khẩu phần đã xác định, tránh cho dê mẹ ăn quá nhiều thức ăn tinh và củ quả để tránh việc bị chướng hơi.

Sau đó, cần vệ sinh bầu vú và âm hộ của dê mẹ, và nếu bầu vú sưng to, hãy thực hiện chườm nước nóng và vắt sữa để tránh tắc nghẽn các tia sữa.

Dê trong giai đoạn sinh sản nên ăn gì?

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Dê trong giai đoạn sinh sản cần nhận được một chế độ dinh dưỡng phù hợp để đảm bảo sức khỏe và hiệu suất sản xuất. Thức ăn cho dê trong giai đoạn này có thể chia thành các nhóm sau:

Nhóm thức ăn thô:

• Thức ăn tươi xanh, bao gồm các loại thân ngô, thân cây đậu lạc, dây lang, cỏ mọc tự nhiên, và các loại lá cây như lá mít, lá chuối.
• Cỏ khô và rơm lúa đã thu hoạch cung cấp thêm năng lượng.

Nhóm thức ăn tinh bột:

• Có thể đến từ bột đậu tương và các loại khô như bột dầu lạc.
• Năng lượng có thể được cung cấp từ các loại hạt ngũ cốc, bột ngô, bột cám, và gạo.

Nhóm thức ăn bổ sung:

• Cung cấp chất khoáng, vitamin, và đạm cần thiết cho dê. Bao gồm bột xương, urea, chế phẩm sinh học, và mật rỉ đường.
• Thêm phụ phẩm như bã hoa quả ép và bỗng rượu để cung cấp thêm dinh dưỡng cho đàn dê.

Chăm sóc dinh dưỡng cho dê trong giai đoạn sinh sản rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của dê mẹ và dê con, cũng như tăng hiệu suất sản xuất.

Kiểm tra triệu chứng lâm sàng của dê

Cách Nuôi Dê Đẻ: Những Bí Quyết Bạn Cần Biết

Để kiểm tra tình trạng sức khỏe của dê, bạn có thể thực hiện một số chỉ tiêu và quan sát biểu hiện bên ngoài. Dưới đây là cách kiểm tra một số chỉ tiêu sinh lý và lâm sàng quan trọng:

• Đo thân nhiệt: Sử dụng nhiệt kế, đặt nó qua hậu môn dê một cách nhẹ nhàng, để yên trong 3 phút, sau đó đọc chỉ số thân nhiệt.
• Đếm nhịp thở: Để dê yên tĩnh và đếm số dao động của thành lồng ngực trong vòng 1 phút.
• Đếm nhịp tim mạch: Đặt lòng bàn tay vào vùng tim dê, ngay sau khuỷu chân trước, và đếm số nhịp đập của tim trong vòng 1 phút.
• Đếm nhu động dạ cỏ: Đặt lòng bàn tay vào chỗ lõm ngay sau xương sườn cuối ở phía bên trái và đếm số nhu động trong vòng 2 phút.

Dựa trên các kết quả kiểm tra và quan sát, bạn có thể phân biệt dê khoẻ và dê có triệu chứng bệnh như sau:

• Dê khoẻ:

• • Linh hoạt và tỉnh táo, ăn ngon miệng.
  • Nhai lại và nhu động dạ cỏ bình thường (1-2 lần/phút).

• Dê bệnh:

• • Uể oải, cúi đầu, bỏ ăn.
  • Nhai lại và nhu động dạ cỏ yếu hoặc ngừng hẳn.
  • Mượt lông và nhẵn da.

Các chỉ tiêu sinh lý của dê:

• Thân nhiệt bình thường: 38 – 39,5 độ C vào buổi sáng và 39,5 – 40,5 độ C vào buổi chiều.
• Sốt: Thân nhiệt trên 40 – 41 độ C.
• Nhịp thở bình thường: 12 – 15 lần/phút cho dê hậu bị và trưởng thành, và 15 – 30 lần/phút cho dê con.
• Dê có triệu chứng bệnh có thể thể hiện các thay đổi màu sắc và tình trạng của mắt, niêm mạc, và phân.